(Tragedya, Latin/Roma, MS 62 civarı, 1.112 satır)
Giriş
Giriş | Sayfa Başına Dön |
"Thyestes" Romalı oyun yazarının bir trajedisidir Genç Seneca muhtemelen kariyerinin sonlarında, MS 62 civarında yazılmıştır. Seneca Atreus ve Thyestes adlı ikiz kardeşler arasında Miken şehrinin tahtı için başlayan ve Atreus'un Thyestes'in iki küçük oğlunu öldürüp kandırarak yemesiyle doruğa ulaşan rekabetin hikâyesini anlatan bu oyun, açıkça bir Yunan orijinalini takip etmez ve genellikle onun başyapıtı olarak kabul edilir.
Sinopsis | Sayfa Başına Dön |
|
Furies'lerden biri olan Megaera, Tantalus'un (Atreus ve Thyestes'in büyükbabası) hayaletine, Tantalus Hanedanı'nın cinayet, ensest, zina, kibir ve delilik gibi suçlarını, zayıflıklarını ve sıkıntılarını hatırlatır. Thyestes'in, Atreus tarafından kendisine sunulan iki oğlunun etini yiyeceğini öngörür. Tantalus kendi sarayından dehşete düşer ve tiksinir ve şunları tercih edeceğini söylerTantalos çocuklarını dizginlemek isterken, Megaera onları teşvik etmeye heveslidir. Miken erkeklerinden oluşan koro, ailenin suçlarını ve Tantalos'un cezalandırılmasını anlatır ve kraliyet ailesinin suçlarının sona ermesi için dua eder.
Atreus, bir süredir Miken tahtı için mücadele ettiği ve aynı zamanda karısı Aerope'yi baştan çıkaran (böylece oğulları Agamemnon ve Menelaos'un babalıklarını şüpheye düşüren) ikiz kardeşi Thyestes'e karşı intikamcı bir öfkeye kapılır. Görevlisi ona itidal tavsiye eder, ancak Atreus kibirli ve dizginlenemezdir. Düşüncesini açıklar (aslındaKendisinden önce Tantalos ve Pelops'un aile öyküsü) kardeşinin çocuklarını öldürmek ve babalarına yemek olarak sunmak. Ayrıca (bakanlarının tavsiyesine karşı) kendi oğulları Agamemnon ve Menelaos'u, Thyestes'i uzlaşma bahanesiyle sürgünden saraya geri çekmek için elçi olarak kullanarak suçuna ortak etmek niyetindedir.kralın olması gerektiğini ve Thyestes'in dönüşüyle kraliyet ailesine uyumun geri döneceğini umarak, inzivada sade bir yaşam idealini ifade eder.
Thyestes mutlu bir şekilde geri döner ve üç oğlu tarafından karşılanır. Artık gücü arzulamamakta, bunun yerine yoksulluğu, emekliliği ve sakin bir yaşamı özlemektedir. Atreus'un görünürdeki fikir değişikliği karşısında hala temkinli ve biraz şaşkın olsa da, kendi oğlu genç Tantalus onu Atreus'un iyi niyetli olduğuna ikna eder. Atreus (mutluymuş gibi davranan ama aslında muzaffer bir intikamcı ruh hali içinde) Thyestes'i selamlar ve şöyle devam ederThyestes hoş bir sürprizle karşılaşır ve oğullarına iyi niyet sözü verir. Koro aile bağlarının gücünden bahseder ve savaş hazırlıklarından barışa doğru yaşanan köklü değişimi yorumlar.
Dördüncü perdenin tamamı, bir habercinin sarayda meydana gelen olaylarla ilgili raporlarıyla geçer: Atreus, Thyestes'in çocuklarını sunakta kurban etmiş, parçalara ayırmış ve çorba haline getirerek Thyestes'e sarhoşken ikram etmiştir. Koro, Atreus'un işlediği suç nedeniyle kentin üzerine çöken doğal olmayan karanlıktan söz eder, çünkü tanrılar geri dönmüştürKorku içinde güneşi.
Atreus intikamının sevincini yaşarken, Thyestes sarayın içinde, hala sarhoş ve iyi talihi hakkında mutlu bir şekilde şarkı söylerken, gerçekte ne olduğundan habersiz bir şekilde ortaya çıkar. Ancak Atreus daha sonra Thyestes'e kanla karıştırılmış bir kadeh şarap sunar ve ona bir tepside çocukların kafalarını gösterir. Thyestes dehşete düşer ve cesetlerin gömülmesi için yalvarır, ancak Atreus sonunda Thyestes'e şunu açıklarThyestes dehşete düşer ve Atreus'un suçları için tam bir intikam öngörür, ancak intikam için tanrılara yaptığı dualar karşılıksız kalır.
Analiz | Sayfa Başına Dön |
"Thyestes" dramaturji, retorik, temalar, imgeler ve ahlaki ve politik konular gibi birçok yönü bir bütün haline getirmesiyle dikkat çekicidir ve genellikle Seneca 'ın başyapıtı.
Oyunun ana teması, kışkırtıcı, doyumsuz arzudur. Bu arzunun vücut bulmuş hali olan ve kendi günahları yüzünden yeraltı dünyasında sonsuza dek ulaşılamaz yiyecek ve içeceklere ulaşmakla cezalandırılan Tantalus'un kendisi, Atreus'un evine böyle doyumsuz bir arzu bulaştırmak için Furies tarafından getirilir. Atreus zaten her şeye ama en üstün güce sahip olmasına rağmen, bu nedenle halaDahası, neredeyse hakkı ve görevi olarak gördüğü kardeşinden intikam almak istiyor ve öyle bir intikam ki önceki tüm intikamları önemsiz kılacak. Megalomaniye olan eğilimi, Roma İmparatorluğu'nun aşırılıklarını yaşayan izleyicilerin gözünden kaçmayacaktır.
Tüm bu aşırılıklara karşı Koro sessizce bir alternatif önerir, genel olarak Seneca Thyestes'in Stoacı inançları, kendi kendini yönetmenin tek gerçek krallık olduğu şeklindeki sakin öğretiye dayanır. Ayrıca tek fikirli Atreus'un aksine, Thyestes açıkça bir yandan arzu, diğer yandan bilgi arasında kalmıştır. Bu nedenle, açıkça hala servet, şöhret ve taht için açlık duymasına rağmen, kişisel deneyimlerinden bunların ne kadar aldatıcı ve tehlikeli olabileceğini ve ne kadar huzurundoğaya göre yaşanan basit bir hayatta yatar.
Bununla birlikte, Thyestes karakteri çok zayıf iradeli, ziyafetinde çok kaba ve kardeşine kıyasla çok fazla sempati uyandıramayacak kadar aptaldır ve genel etkinin antik Yunan anlamında bir trajedi olup olmadığı tartışmalıdır. Bazı yönlerden, Atreus'un karakteri, coşkulu acımasızlığı, ürkütücü zekası ve kelimelere ve retoriğe hakimiyeti ile paradoksal olarak dahaKüçük çocukları çılgınca kurban etmesi ve Thyestes'le sadistçe oynamasıyla kısa sürede itici hale gelse de, oyunun nihai etkisi esasen Atreus'un görünürde hiçbir ceza veya intikam beklentisi olmadan zafer kazanmış gibi görünmesinin yarattığı korku ve şoktur.
Oyunun bir başka ana teması (ve birçok Seneca 'ın oyunları) tarihin kendini durmadan tekrarlamasıdır. Çocukların öldürülmesi ve yenmesi, çok daha önceki mit geleneğinin bir parçasıydı. Seneca Satürn, Procne ve Tantalus'un kendisi gibi hikâyelerle paralellik gösterir.
Atreus ve Thyestes arasındaki çekişme, antik tragedyanın en popüler temalarından biriydi ve en az sekiz Yunan draması ve altı Roma draması dışında Seneca (özellikle Lucius Accius'unki yaklaşık iki yüz yıl öncesine aittir), ancak bunların hepsi artık kayıptır. Seneca 'in diğer tragedyaları gibi aynı temayı işleyen başka bir Yunan tragedyası yoktur. "Thyestes" ve oyun, en azından bu açıdan, bir "orijinal "dir.
Ancak, eleştirmenlerin göz ardı etmesine neden olan sorunların çoğu Seneca Oyun, merkezindeki şiddetli eylemlere rağmen, kısmen sahne talimatlarının eksikliğinden, kısmen de çoğu retorik alıştırmaları gibi okunan uzun konuşmalardan dolayı çok durağandır. Oyun neredeyse tamamen bu uzun hitabet konuşmalarından oluştuğu için diyalog neredeyse hiç yoktur ve çoğu perde sadeceGenellikle konuşmalar, oyunu hiç etkilemeden bir karakterden diğerine kolayca aktarılabilir ve bu nedenle karakterizasyon zayıf görünür.
Kaynaklar | Sayfa Başına Dön |
- Frank Justus Miller tarafından yapılan İngilizce çeviri (Theoi.com): //www.theoi.com/Text/SenecaThyestes.html
- Latince versiyonu (The Latin Library): //www.thelatinlibrary.com/sen/sen.thyestes.shtm